راز ماندگاری و درخشش ابدی طلا
مقدمه
چرا طلا زنگ نمی‌زند ؟!
طلا قرن‌هاست که نماد زیبایی، ثروت و دوام است. طلا یکی از معدود فلزاتی است که در طول زمان ظاهر خود را حفظ می‌کند. برخلاف بسیاری از فلزات دیگر مانند آهن یا نقره که به مرور زمان دچار زنگ‌زدگی، خوردگی یا تغییر رنگ می‌شوند، طلا همواره درخشان و براق باقی می‌ماند.
این ویژگی یکی از مهم‌ترین دلایلی است که طلا را در ساخت جواهرات، سرمایه‌گذاری و حتی تجهیزات حساس الکترونیکی کاربردی کرده است. اما واقعاً چرا طلا زنگ نمی‌زند؟ چه خواص شیمیایی و فیزیکی‌ای باعث می‌شود که طلا این‌گونه پایدار و مقاوم باشد؟ در این مقاله به‌صورت علمی و قابل‌درک ، پاسخ این پرسش را بررسی می‌کنیم.
زنگ‌زدگی فلز یعنی چه؟
زنگ‌زدگی (Corrosion) فرآیندی شیمیایی است که در آن فلزات با اکسیژن و رطوبت هوا واکنش می‌دهند و ترکیبات جدیدی می‌سازند، مانند زنگ آهن (اکسید آهن). این واکنش باعث تخریب سطح فلز و تغییر رنگ آن می‌شود. برای مثال:
- آهن → زنگ می‌زند و نارنجی-قهوه‌ای می‌شود.
- نقره → در تماس با گوگرد موجود در هوا تیره می‌شود.
فرمول ساده زنگ‌زدگی آهن:
Fe + O₂ + H₂O → Fe₂O₃
این واکنش برای فلزاتی مانند آهن، مس، نقره و آلومینیوم به درجات مختلف اتفاق می‌افتد. اما برخی فلزات مانند طلا، پلاتین و پالادیم در برابر این واکنش‌ها مقاومت بالایی دارند.
چرا طلا متفاوت است؟
طلا در دسته فلزات نجیب قرار دارد که واکنش‌پذیری بسیار کمی دارند Wikipedia – Noble Metals. به این معنا که:
- واکنش‌پذیری بسیار پایینی دارد.
- با اکسیژن، رطوبت، گوگرد و اسیدهای ضعیف واکنش نمی‌دهد.
- به‌سختی با سایر مواد شیمیایی ترکیب می‌شود.
از نظر جدول تناوبی، طلا در گروه 11 قرار دارد و ساختار اتمی آن به گونه‌ای است که الکترون‌های خارجی‌اش تمایل کمی به واکنش نشان دادن دارند.
نتیجه: طلا زنگ نمی‌زند، تغییر رنگ نمی‌دهد و در شرایط طبیعی، حتی پس از قرن‌ها نیز درخشان می‌ماند.
ساختار اتمی طلا و نقش آن در پایداری
طلا در جدول تناوبی با نماد Au و عدد اتمی ۷۹ قرار دارد. ویژگی‌های ساختار اتمی طلا عبارتند از:
- لایه الکترونی پر: الکترون‌های لایه بیرونی طلا کامل نیستند، اما بسیار پایدارند و تمایل کمی به واکنش با دیگر عناصر دارند.
- چگالی بالا: چگالی طلا تقریباً ۱۹.۳ گرم بر سانتی‌متر مکعب است که باعث تراکم زیاد و کاهش واکنش‌پذیری سطحی می‌شود.
- رسانایی الکتریکی و حرارتی بالا: طلا یکی از بهترین رساناهای الکتریسیته است، ولی واکنش شیمیایی نشان نمی‌دهد، به همین دلیل در مدارهای حساس الکترونیکی به‌کار می‌رود.
طلای 24 عیار (خالص) کاملاً مقاوم است، اما در جواهرات از ترکیب طلا با فلزات دیگر مانند نیکل، مس یا نقره استفاده می‌شود تا استحکام بیشتری پیدا کند. در این موارد:
- ممکن است فلزات دیگر در ترکیب به مرور زمان کدر شوند.
- اما خود طلا همچنان بدون تغییر باقی می‌ماند.
فرآیند خوردگی فلزات مانند آهن و مس به‌تفصیل در NACE Internationalتوضیح داده شده است.
طلا و ترکیبات آن – آیا همیشه خالص است؟
در بسیاری از جواهرات، از طلای خالص استفاده نمی‌شود، چون بسیار نرم است و به‌راحتی تغییر شکل می‌دهد. به همین دلیل طلا با فلزات دیگر آلیاژ می‌شود، مانند:
- طلا + نیکل = طلای سفید
- طلا + مس = طلای قرمز
- طلا + نقره = طلای زرد کم‌رنگ
در این موارد، اگرچه خود طلا زنگ نمی‌زند، فلزات آلیاژی ممکن است در گذر زمان دچار خوردگی یا تغییر رنگ شوند.
نکته: تغییر رنگ یا کدر شدن طلای ۱۸ عیار معمولاً به‌خاطر واکنش فلزات همراه آن است، نه طلا.
85,338,00074,000,000
3,410,0002,980,000
33,699,000
7,110,9106,470,000
21,026,000
20,585,000
25,719,000
25,073,000
25,239,000
ناموجود
تماس بگیرید
4,970,0004,900,000
4,392,0003,907,000
47,219,000
